Cardioid ve bidirectional (figure-of-8) mikrofonlar ses kaynağına yaklaştıkça, özellikle 5 cm ve daha kısa mesafelerde, alt frekansları daha fazla üretmeye, vurgulamaya başlar. Buna proximity effect adı verilir. Türkçeye yakınlık etkisi olarak çevirebiliriz.
Proximity effect özellikle 200 Hz altında karşımıza çıkar.
Aşağıdaki grafikte cardioid bir mikrofonun frekans cevap eğrisinin 80 Hz civarında yükseldiğini görüyoruz.
Proximity effect bidirectional mikrofonlarda cardioid mikrofonlara göre daha güçlüdür. Ominidirectional mikrofonlarda proximity effect olmaz.
Bazı mikrofonlarda bu etkiyi azaltmak veya yok etmek için roll-off filtre bulunur. Bu filtre, belirlenmiş bir frekansın altında kalan diğer frekansları keser. Filtre, mikrofonun üzerinde bulunan bir düğme aracılığı ile istenildiği zaman aktif hale getirebilir.
Proximity effect istenmeyen bir etki gibi gözükse de, sesi daha dolgun bir hale getirdiği için çoğu spiker ve solist tarafından tercih edilir.
Eğer bir spiker veya soliste omni condenser veya omni dinamik Mikrofon verirseniz ve sizden sesinin daha dolgun çıkmasını isterse mikrofonu cardioid bir mikrofonla değiştirip mikrofonu yakın kullanmasını söyleyebilirsiniz. Ses tonundaki değişiklik hemen fark edilecektir.
Benzer bir şekilde elektrogitar kayıtlarında da gitar tonunu daha dolgun bir hale sokmak için de proximity effect tercih edilir.
Proximity effectin dozu biraz fazla kaçarsa sözlerin anlaşılabilirliği azalabilir, sesler çamurlu hale gelebilir ve bazı frekanslar kick ve bas gitarın frekansları ile çakışmaya başlayabilir.
Stüdyo tipi multipattern mikrofonların bir avantajı da proximity effecti kontrol edebilmektir. Eğer bu etki istenmiyorsa omni, isteniyorsa cardioid, daha güçlü olarak isteniyorsa bidirectional pattern seçilebilir.
Proximity effect bir parametrik EQ yardımıyla da kontrollü bir şekilde kullanılabilir. Böyle bir durumda kompresör, parametrik EQdan sonra kullanılmalıdır. Tersini yapacak olursanız proximity effectin istenmeyen frekanslarını da kompresöre göndermiş olursunuz.